گرچه خروج از مسجد برای معتکف روا نیست؛ ولی برای شرکت در نماز جمعه و یا انجام کارهای ضروری مىتوان از مسجد خارج شد. چنانکه حل مشکلات نظام اسلامی و رفع نیاز نیازمندان در جامعهٴ اسلامی چنان مهمّ است که برای حلّ گره و مشکل یک مسلمان به معتکف اجازه داده شده همچنان که در حال اعتکاف است، از مسجد بیرون آید، مشکل نظام و مردم را حل کند و دوباره به جای خود برگردد که آن هم ادامهٴ همین عبادت به حساب مىآید نه بیگانه و جدای از آن؛ چون ارزش اعتکاف به عبادت بودن آن است. همانطور که وقوف در منا و مشعر و عرفه، عبادت است.
میمون بن مهران مىگوید: من در پیشگاه امام مجتبی (علیهالسلام) مشرّف بودم، در حالی که ایشان معتکف بودند. مردی به محضرشان شرفیاب شد و عرض کرد: مقروض هستم، کسی که از من طلب دارد، مطالبه کرده و چون قدرت پرداخت ندارم، مىخواهد مرا به زندان بیفکند. امام حسن (علیهالسلام) فرمود: پولی ندارم که دِین شما را ادا کنم. آن شخص به امام (علیهالسلام) عرض کرد: شما اگر بیایید با طلبکار صحبت کنید، ممکن است به پاس حرمت شما مرا به زندان نبرد.
میمون بن مهران مىگوید: دیدم حضرت آماده شد که کفش بپوشد و از مسجد خارج شود. عرض کردم: آیا فراموش کردهاید که در حال اعتکاف هستید و معتکف نباید در حال اعتکاف از مسجد خارج شود؟ امام (علیهالسلام) فرمود: فراموش نکردهام؛ ولی پدرم از جدّم رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرد که اگر کسی گرهای از کار مسلمین یا شخص مؤمنی بگشاید و حاجت او را برآورده سازد، مانند آن است که نُه هزار سال خداوند را عبادت کرده، روزها را به روزه و شبها را به شب زندهداری سپری کرده باشد .
در روایتی دیگر از امام صادق (علیهالسلام) آمده است که تلاش برای قضای حاجت برادر مسلمان پاداش یک حج و یک عمره و دو ماه اعتکاف در مسجدالحرام را دارد. حضرت آیت الله جوادی آملی،کتاب حکمت عبادات ص۱۸۶