اعتکاف در ادیان دیگر
اعتکاف در ادیان دیگر
کسی به درستی نمیداند که این عبادت، از چه زمانی آغاز و کیفیت اجزا و شرایط آن در بدو شکل گیری چه چیزهایی بوده است.
با توجه به آیه ۱۲۵ سوره بقره، میتوان نتیجه گرفت که اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم از مناسک و عبادات الهی به شمار میآمده و پیروان ایشان به این عمل مبادت میورزیدهاند و لذا ابراهیم و اسماعیل‘ از طرف خداوند موظف شده بودند تا محیط لازم را برای برپایی این مراسم مهیا سازند. واگذاری این مسؤولیت خطیر به آنها، گواه بزرگی بر اهمیت عبادتی چون حج، اعتکاف و نماز در پیشگاه خداوند است.
حضرت موسی با آن که مسؤولیت سنگین رهبری و هدایت امت را به دوش داشت، برای مدت زمانی آنان را ترک و برای خلوت با محبوب خویش به خلوتگاه کوه طور شتافت. او در پاسخ به پرسش خداوند که فرمود: چرا قوم خود رها کردی و با عجله به سوی ما شتافتی؟ عرض کرد: پروردگارا! به سوی تو آمدم تا از من راضی شوی. ( طه/ ۸۳ و ۸۴)
بیتالمقدس از مکانهای بوده که همواره عده زیادی از انسانها، برای اعتکاف در آن گرد میآمدند و به راز و نیاز با پروردگار خویش مشغول میشدند. بزرگ این گروه، حضرت زکریا× بود و از جمله کسانی که در امر اعتکاف سرپرستی مینمود حضرت مریم بوده است. قرآن دراین باره میفرماید: )و کَفَلَها زَکرَریا کُلَّما دَخَلَ عَلیها زَکَریا المحراب وَجَدَ عندها رزقاَ(؛ (آل عمران /۳۷) کفالت او (مریم) را زکریا بر عهده گرفت و هر زمان که به محل عبادت او میرفت برای او غذایی مهیا میدید.
از قرآن مجید (مریم / ۱۶و ۱۷) استفاده میشود که حضرت مریم آنگاه که به افتخار ملاقات با فرشته الهی نایل آمد از مردم بریده و در خلوت به سر میبرد.
علامه طباطبایی میفرماید: گویا مقصود از دوری مریم از مردم، بریدن از آنان و روی آوردن به اعتکاف برای عبادت بوده است.
طبق روایات اهل سنت، در دوران جاهلیت هم، عملی به عنوان اعتکاف در میان مردم رایج بوده است و مردم توسط این عمل به خدای خود تقرب میجستهاند.
اجداد پیامبر اسلام’ از پیروان دین حنیف به شمار میرفتند، اعتکاف در غارها، بیابانها و کوهها، به عدهای از این حنفا نسبت داده شده است. آنان در جاهای خلوتی که از مردم دور بود به اعتکاف پرداخته و خود را در آن محبوس میکردند و جز برای نیازهای شدید و ضرری، از آن خارج نمیشدند و در آن اماکن به عبادت و تأمل و تفکر در هستی پرداخته و در جستجوی راستی و حقیقت بودند. آنها در آن اماکن خاموش و آرام مثل غار حرا، به عبادت مشغول میشدند.
پیامبر’ نیز مانند نیاکان خود بر دین حنیف یعنی دین حضرت ابراهیم بود و عبادات متداول آن دین و از جمله اعتکاف را بر پا میداشت.
قبل از بعثت حضرت محمد’ نیز غار حرا محل عبادت و راز و نیاز بود، حضرت رسول اکرم’ نیز به اعتکاف در آن مکان مشغول میشدند و در اندیشه سرنوشت بشریت فرو میرفتند.