اعتکاف در ادیان دیگر

اعتکاف در ادیان دیگر

کسی به درستی نمی‌داند که این عبادت، از چه زمانی آغاز و کیفیت اجزا و شرایط آن در بدو شکل گیری چه چیزهایی بوده است.

با توجه به آیه ۱۲۵ سوره بقره، می‌توان نتیجه گرفت که اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم از مناسک و عبادات الهی به شمار می­آمده و پیروان ایشان به این عمل مبادت می‌ورزیده­اند و لذا ابراهیم و اسماعیل‘ از طرف خداوند موظف شده بودند تا محیط لازم را برای برپایی این مراسم مهیا سازند. واگذاری این مسؤولیت خطیر به آنها، گواه بزرگی بر اهمیت عبادتی چون حج، اعتکاف و نماز در پیشگاه خداوند است.

حضرت موسی با آن که مسؤولیت سنگین رهبری و هدایت امت را به دوش داشت، برای مدت زمانی آنان را ترک و برای خلوت با محبوب خویش به خلوتگاه کوه طور شتافت. او در پاسخ به پرسش خداوند که فرمود: چرا قوم خود رها کردی و با عجله به سوی ما شتافتی؟ عرض کرد: پروردگارا! به سوی تو آمدم تا از من راضی شوی. ( طه/ ۸۳ و ۸۴)

بیت‌المقدس از مکان­های بوده که همواره عده زیادی از انسان­ها، برای اعتکاف در آن گرد می­آمدند و به راز و نیاز با پروردگار خویش مشغول می­شدند. بزرگ این گروه، حضرت زکریا× بود و از جمله کسانی که در امر اعتکاف سرپرستی می­نمود حضرت مریم بوده است. قرآن دراین باره می‌فرماید: )و کَفَلَها زَکرَریا کُلَّما دَخَلَ عَلیها زَکَریا المحراب وَجَدَ عندها رزقاَ(؛ (آل عمران /۳۷) کفالت او (مریم) را زکریا بر عهده گرفت و هر زمان که به محل عبادت او می‌رفت برای او غذایی مهیا می‌دید.

از قرآن مجید (مریم / ۱۶و ۱۷) استفاده می­شود که حضرت مریم آنگاه که به افتخار ملاقات با فرشته الهی نایل آمد از مردم بریده و در خلوت به سر می‌برد.

علامه طباطبایی می‌فرماید: گویا مقصود از دوری مریم از مردم، بریدن از آنان و روی آوردن به اعتکاف برای عبادت بوده است.

طبق روایات اهل سنت، در دوران جاهلیت هم، عملی به عنوان اعتکاف در میان مردم رایج بوده است و مردم توسط این عمل به خدای خود تقرب می­جسته‌اند.

اجداد پیامبر اسلام’ از پیروان دین حنیف به شمار می­رفتند، اعتکاف در غارها، بیابان­ها و کوه‌ها، به عده­ای از این حنفا نسبت داده شده است. آنان در جاهای خلوتی که از مردم دور بود به اعتکاف پرداخته و خود را در آن محبوس می­کردند و جز برای نیازهای شدید و ضرری، از آن خارج نمی‌شدند و در آن اماکن به عبادت و تأمل و تفکر در هستی پرداخته و در جستجوی راستی و حقیقت بودند. آنها در آن اماکن خاموش و آرام مثل غار حرا، به عبادت مشغول می­شدند.

پیامبر’ نیز مانند نیاکان خود بر دین حنیف یعنی دین حضرت ابراهیم بود و عبادات متداول آن دین و از جمله اعتکاف را بر پا می‌داشت.

قبل از بعثت حضرت محمد’ نیز غار حرا محل عبادت و راز و نیاز بود، حضرت رسول اکرم’ نیز به اعتکاف در آن مکان مشغول می­شدند و در اندیشه سرنوشت بشریت فرو می­رفتند.