مجید عسکری مدرس و محقق حوزه اجتماعی، رسانه و مدیریت
معنویت به معنی برجسته کردن ارزش‌های معنوی از جمله اخلاص، ایثار، توکل، ایمان در خود و در جامعه است و اخلاق به معنی رعایت فضیلت‌هایی چون خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتماد به نفس و دیگر خلقیات نیکو بوده، معنویت و اخلاق، جهت‌دهنده همه حرکت‌ها و فعالیت‌های فردی، اجتماعی و نیاز اصلی جامعه است، بودن آنها، محیط زندگی را حتی با کمبودهای مادی، بهشت می‌سازد و نبودن آن حتی با برخورداری مادی، جهنم می‌آفریند.(مقام معظم رهبری- بیانیه گام دوم انقلاب)
آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزت، عقلانیت، برادری، هیچ یک، به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره‌ای بدرخشد و در دوره‌ای دیگر افول کند، هرگز نمی‌توان مردمی را تصور کرد که از این چشم‌اندازهای مبارک دل‌زده شوند، هرگاه دل‌زدگی پیش آمده، از روی‌گردانی مسؤولان از این ارزش‌های دینی بوده است و نه از پایبندی به آنها و کوشش برای تحقق آنها. شعور معنوی و وجدان اخلاقی در جامعه هرچه بیشتر رشد کند، برکات بیشتری به بار می‌آورد، این، بی‌گمان محتاج جهاد و تلاش است و این تلاش و جهاد، بدون همراهی حکومت‌ها توفیق چندانی نخواهد یافت.(مقام معظم رهبری- بیانیه گام دوم انقلاب)
اخلاق و معنویّت، البته با دستور و فرمان به دست نمی‌آید، پس حکومت‌ها نمی‌توانند آن را با قدرت قاهره ایجاد کنند، اما اولا خود باید مَنش و رفتار اخلاقی و معنوی داشته باشند، ثانیا زمینه را برای رواج آن در جامعه فراهم کنند و به نهادهای اجتماعی در این‌باره میدان دهند و کمک برسانند، با کانون‌های ضد معنویت و اخلاق، به شیوه‌ی معقول بستیزند و خلاصه اجازه ندهند که جهنمی‌ها مردم را با زور و فریب، جهنمی کنند.(مقام معظم رهبری- بیانیه گام دوم انقلاب)
معنویت در انقلاب اسلامی و نظام برخاسته از آن، با رفتار و منش حضرت امام خمینی(ره) در طول دوران مبارزه با رژیم طاغوت و پس از پیروزی انقلاب، بیش از هر چیز رواج یافت، تا پس از گذشت چهار دهه و آغاز چله دوم انقلاب و بنا بر تعبیر حکیمانه مقام معظم رهبری، گام دوم انقلاب، رویکرد دینی و اخلاقی و قدرت معنویت در نظام مقدس جمهوری اسلامی، دل‌های مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب خود کرده و فضا را به سود دین و اخلاق دگرگون ساخته، مجاهدت‌های جوانان در میدان‌های سخت از جمله دفاع مقدس، با ذکر و دعا و روحیه برادری و ایثار همراه بوده و ماجراهای صدر اسلام را زنده و نمایان در برابر چشم همه جهانیان نهاده است.
اما با ورود به عرصه زمانی گام دوم انقلاب، ابزارهای رسانه‌ای پیشرفته و فراگیر، امکان بسیار خطرناکی در اختیار کانون‌های ضد معنویت و ضد اخلاق گذاشته و تهاجم روزافزون دشمنان به دل‌های پاک جوانان و نوجوانان و حتی نونهالان با بهره‌گیری از این ابزارها، آنقدر فراگیر و حجمه حمله آنها آنقدر جدی شده است که باید بسیار هوشمندانه برنامه‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت و جامعی تنظیم و اجرا کرد و از ابزار قدرتمند معنویت در برابر این تهاجم بهره جدی گرفت.
در این میان توجه به شاخص‌های زیر می‌تواند آغازگر مجهز شدن در مسیر مبارزه و برون رفت از وا دادگی فرهنگی در قبال تهاجم جدی ایادی کانون‌های ضد معنویت و ضد اخلاق در چله دوم انقلاب اسلامی بود، با قدرت فزاینده معنویت در عرصه گام دوم انقلاب به سمت ظهور مهدی موعود قدم برداشت. ان شاءالله
۱ـ استراتژی معنوی
داشتن برنامه هدف‌گذاری شده و استراتژی‌های مختلف حوزه فرهنگ و غنا بخشی به هویت اصیل ایرانی، اسلامی بر گرفته از دین و معارف قرآنی، همچنین احیای معنویت قرآنی در جامعه توسط دولت و مردم، چراغ راهنمای مسیری بلند و طولانی است تا قدرت معنویت در جامعه اسلامی را صد چندان کرده، روز به روز، اثرگذاری آن را در چله دوم انقلاب نمایان‌تر کرد.
از خودگذشتگی، رشادت، مقاومت و دلیری دلیرمردان و شیرزنان، به‌ویژه جوانان در برابر تقدیم جان خود برای آرامش و آسایش ملت سرافراز ایران نمونه‌هایی از همین استراتژی معنوی حاکمیت اسلامی در گذر از دهه اول انقلاب و ورود به عرصه تمدن‌سازی اسلامی است.
۲ـ خلق راهکارها و ابزارهای ترویج معنویت
بنا بر دغدغه مقام معظم رهبری و توصیه‌های ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب، پدران و مادران و همسران، مساجد و مراکز دینی و حتی اولاتر در نظام و حکومت اسلامی، دولت‌ها موظف‌اند در ترویج معنویت نقش داشته و کوتاهی از هر نقش، موجب صدمه‌های هولناک به اساس نظام و سرمایه های معنوی آن را به همراه دارد، خلق ابزارها و فرصت‌های چشیدن لذت معنویت برای نسل جدید فرصتی است تا قدرت معنویت در نظام اسلامی را تقویت کرده و این وظیفه‌ای است که از کوچک‌ترین نهاد اجتماعی جامعه، خانواده آغاز و تا مسؤولیت‌های کلان مسؤولان برای مبارزه جدی با مفاسد در پنجره چله دوم انقلاب پیش می‌رود، قدرت معنویت انقلاب به گسترش و فراگیری معنویت‌های لذیذ و لذت بخش آن برگرفته از دین کریمانه اهل بیت(ع) است که خود امید بخش آینده ای روشن تر به نسبت گام اول انقلاب است.
مطالب مرتبط
۳- ایجاد شور و شوق معنوی
در دنیای امروز عوارض روزافزون زندگی ماشینی که در حال بلعیدن همه احساسات، هیجانات، انسانیت و حتی سلامتی انسان است، غیرقابل کتمان بوده و اضطراب‌های فکری و تنش‌های روانی نیز از مشکلات جدی انسان عصر معاصر و تکنولوژی بوده که منجر به کاهش احساس شادی در وی شده است.
شور و شوق معنوی واقعی در جامعه، از رئوس اساسی تشکیل و ایجاد انقلاب اسلامی است، شور و شوق رفتارهای فردی امام راحل، علما و سکان داران این انقلاب همه نشأت از یک رفتار شوق انگیز مومنامه، همراه با نشاط و معنویت بر گرفته از سیره پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) بوده و برای بقای یک جامعه سالم توجه همیشه به توسعه شادی مومنانه در بین اقشار مختلف جامعه، با توجه به معنویت در متون و منابع اسلامی، معنویت و سلامت روانی، معنویت و سلامت جسمانی، معنویت و سلامت هیجانی، معنویت و سازگاری اجتماعی، معنویت و سازگاری شخصی از ضروریات پیش رو در مسیر گام‌های پیش رو در گام دوم انقلاب است.
۴- هویت معنوی
هر قدرتی به ابزار و عامل‌های خود می‌نازد و قدرت معنویت نیز به عاملیت انسانی خود، ناشی از نور اذلی تابیده شده در دل‌های سرشار از عزت و نور خدایی می‌بالد، شناسایی اسوه‌ها و معرفی الگوهایی برای تحرک‌بخشی و پویایی عمومی نسل‌ها جدید، ایجاد خلق فرصت هم نوع‌سازی نسل نوجوان و جوان با نمادهای هویتی این انقلاب، تکریم و پاسداشت قهرمانان معنوی این مرز و بوم و حفظ هویت‌های تاریخی و معنوی این انقلاب که ناشی از ظهور و بروز دین اسلام است، ستون‌هایی استوار و محکم برای ماندگاری اصالت و غنای دینی نظام جمهوری اسلامی طی دوره زمانی گام دوم انقلاب ایجاد می‌کند که به اساس نظام قدرت می‌بخشند.
این سرزمین کهن با دانشمندانش چون ابو علی سینا، با شعرای حماسی اش چون حکیم ابوالقاسم فردوسی، با پهلوان نام دارش و شیران بیشه جهاد علم و دانش معاصرش، با ایثارگران، رزمندگان و شهدای دوران مختلف تا شهدای مدافع حرمش، همه و همه ستون‌های قدرت معنویت جمهوری اسلامی ایران در گام دوم انقلاب را ایجاد و پاسداشت آنها، حفظ و ماندگاری قدرت معنوی این انقلاب را به همراه دارد.
۵- خلاقیت در خلق مفاهیم نو معنوی
یکی از عوامل گسترش عرفان‌های نوپدید در کشور ایران، آفرینش مفاهیم معنوی است که باطن‌گرایی را در اشکال جدید و بسته‌بندی‌های زیبا عرضه کرده‌اند، کلماتی مانند افسانه شخصی در افکار کوئلیو، تجسم خلاق در آثار شاکتی گواین، نقشه گنج در اندیشه کاترین پاندر، طرح الهی در کتاب‌های اسکاول شین، شعور کیهانی در عرفان حلقه، شادمانگی معنوی در کتاب‌های دالالی لاما، قانون جذب در منابع راز، ضمیر ناخودآگاه جمعی در نظر یونگ و سفر روح در منابع اکنکار تنها بخشی از واژه‌هایی است که توسط این جریانات ابداع شده و سبب جذب افراد به این جنبش ها شده است. (مقام معظم رهبری اسفند ۷۸)
رهبری چنین ابتکاری را در راه تولید و احیای معنویت لازم دانسته‌اند تا جایی که یکی از عوامل پَسرفت مسلمانان را بى‌ابتکارى در آفرینش مفاهیم نو دینی و معنوی معرفی کرده‌اند، داشتن سناریو و فرایندهای طراحی خلق مفاهیم نو در چارچوب مفاهیم دینی، یقینا فرصت‌های گام دوم انقلاب را فرصت‌های گفت‌وگوی جدی با مکاتب نوظهور و تثبیت قدرت و برتری خود به نسبت دیگر عرفان‌های نوپدید به‌شمار می‌آورد.
۶- حاکمان معنوی
به‌رغم همه این مشکلات طاقت‌فرسا، جمهوری اسلامی روزبه‌روز گام‌های بلندتر و استوارتری به جلو برداشت، این ۴۰ سال، شاهد جهادهای بزرگ و افتخارات درخشان و پیشرفت‌های شگفت‌آور در ایران اسلامی است، عظمت پیشرفت‌های ۴۰ ساله ملت ایران آنگاه به‌درستی دیده می‌شود که این مدت، با مدت‌های مشابه در انقلاب‌های بزرگی همچون انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر شوروی و انقلاب هند مقایسه شود، مدیریت‌های جهادی الهام‌گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما می‌توانیم» که امام بزرگوار به همه ما آموخت، ایران را به عزت و پیشرفت در همه عرصه‌ها رسانید.(مقام معظم رهبری- بیانیه گام دوم انقلاب)
مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند، مومن و زینب شده به نور معنویت همچون مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعالان جوان، در همه میدان‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و بین‌المللی و نیز فعال در عرصه‌های دین، اخلاق، معنویت و عدالت می‌توانند، اصل ما می‌توانیم را در دوره جدید انقلاب نمایان‌تر ساخته و بهره‌مندی از سرمایه‌های انسانی گران‌سنگ‌اش را به عنوان فرصت بروز بیشتر نگاه و روحیه انقلابی و عمل جهادی فراهم و قدرت جدی، به توسعه و رشد حرکت پیش رو می‌بخشد و ممیزه‌ای برای قیاس قدرت بنیادی این انقلاب با تمام حکومت‌های حاکم بر ممالکت دیگر می‌شود.